Expo 'Kennis aan de Ketting' 6.10>14.01 Universiteitsbibliotheek

In de tentoonstelling 'Kennis aan de ketting' nemen bezoekers via unieke objecten en verhalen een kijkje achter de schermen van fake news, censuur en al dan niet betrouwbare informatie rond 1500 en vandaag. Deze tentoonstelling past in het programma van het Leuvense New Horizons | Dieric Bouts Festival. Het festival wil je horizonten verruimen, helemaal in de geest van de 15e-eeuwse schilder Dieric Bouts. In zijn tijd was hij bij uitstek een kunstenaar die dingen in vraag stelde en met een open blik naar de maatschappij keek.

Wie heeft er het makkelijkst toegang tot betrouwbare kennis: onze laatmiddeleeuwse voorouders of wijzelf? Wie bepaalt wat kennis is, welke kennis voor wie beschikbaar is en wat gecensureerd wordt? Wat was en is de prijs van kennis, vroeger en nu? Wat betekende het ontstaan van de boekdrukkunst of de introductie van digitale middelen zoals het internet en sociale media? En was er rond 1500 ook al sprake van fake news?

De bezoeker ontdekt dat de toegankelijkheid van kennis vroeger net zo aan de orde was als nu, en dat de brede verspreiding van boeken eeuwen geleden een even grote impact had als de dominante positie van het internet in onze tijd. De tentoonstelling laat op een verhelderende manier zien welke rol wetenschap speelde en speelt bij de discussie over fake news, misleidende informatie en al dan niet betrouwbare bronnen. 

“De opdracht van Universiteitsbibliotheken bestaat al eeuwenlang uit het bewaren en ontsluiten van wetenschappelijke output om zo de creatie van nieuwe kennis te bevorderen. In Dieric Bouts' tijd waren het letterlijk geketende boeken die de ruime verspreiding van kennis belemmerden, in de hedendaagse tijd zijn het de paywalls en de commerciële modellen van de uitgevers die een open en wereldwijde toegang tot wetenschappelijke kennis hinderen.” ​ Hilde Van Kiel, directeur KU Leuven Bibliotheken

Dieric Bouts

Ter gelegenheid van het stadsfestival laten we Dieric Bouts vanuit de late middeleeuwen via artificiële intelligentie herleven. Naast de hedendaagse stemmen van journalist Rudi Vranckx, expert in fake news en censuur Michaël Opgenhaffen en columniste Yasmien Naciri, zal Bouts zelf ook te zien en te horen zijn in deze tentoonstelling boordevol beleving en nieuwe horizonten.

“Ik denk dat de traditionele definitie van censuur, waarbij de focus ligt op de macht van kerk en staat, niet meer klopt, aangezien er vandaag de dag zoveel meer spelers zijn in onze samenleving en op wereldschaal die een rol spelen in het beheersen van onze informatie. We hebben nood aan een nieuwe, hedendaagse definitie van censuur.” Rudi Vranckx, journalist

Aanbod voor scholen

Kennis aan de ketting gaat dieper in op mediawijsheid vroeger en nu, en richt zich op een breed publiek met specifieke aandacht voor jongeren. Multimedia-installaties bieden een blik op de wereld van wetenschap en kennis, toen en nu, en via een interactief kennisspel worden de leerlingen uitgenodigd om zelf kritisch stil te staan bij informatie en beeldmateriaal.

Een uitgebreid educatief pakket is gratis beschikbaar via de website. Dit bestaat uit een gedeelte om een bezoek aan de tentoonstelling voor te bereiden in de klas, werkbladen voor tijdens het bezoek en een derde deel om naverwerking in de klas mogelijk te maken. Een begeleidende presentatie met extra informatie, biedt de leerkracht ook de kans om de leerlingen heel veel beeldmateriaal te laten zien.

"Het internet biedt ons een overvloed aan informatie, waarbij we echter vaak door de bomen het bos niet meer zien. Bovendien zorgen sociale media tools en nieuwe technologieën zoals artificiële intelligentie voor een snelle verspreiding van misinformatie en fake news. Een gelijkaardige evolutie vond plaats in de tijd van Dieric Bouts met de uitvinding van de boekdrukkunst. De expo is dan ook een ideaal aanknopingspunt voor leerkrachten om in de klas dieper in te gaan op mediawijsheid en beeldgeletterdheid." Ilse Depré, docent mediawijsheid en auteur van het educatief pakket bij de tentoonstelling

Persbeelden